CECHY MAKROSKOPOWE

CECHY MIKROSKOPOWE

Zarodniki R.villosulus

Perydium dwuwarstwowe 150-300 μm. Warstwa suprapellis zbudowana z grubościennych, septowanych strzępek o średnicy 5-12 μm, zabarwionych intensywnie na brązowo. Subpellis zbudowane z chaotycznie splecionych hialinowych strzępek 4-10 μm. (Typ perydium: Villosulus) W zewnętrznej warstwie perydium podstawy owocnika (znacznie rzadziej w perydium ścian bocznych czy szczytu owocnika) można zaobserwować liczne komórki - pęcherzykowate, cylindryczne do owalnych, a nawet kulistych. Intensywnie wybarwione na kolor brązowy, grubościenne, o średnicy do 20-40(55) μm. W perydium na całej powierzchni owocnika licznie występują charakterystyczne strzępki wiciowate znacznie wystające ponad linię perydium. Strzępki grubościenne, nieseptowane lub z rzadkimi septami, zabarwione na jasnobrązowo lub fragmentarycznie hialinowe, 30-100 x 2-4 μm. Strzępki subpellis oraz tramy hymenialnej fragmentarycznie zabarwiają się na zielony lub zielono-niebieski kolor pod wpływem KOH. Podstawki bezbarwne, cienkościenne, cylindryczne lub lekko maczugowate, o średniej wielkości 20-25 x 10-14 μm. Podstawki zawsze wystają ponad linię hymenium. Brachybazydiole o delikatnie pogrubionych ściankach, cylindryczne, wielosegmentowe 12-18 x 6-8 μm. Zarodniki za młodu hialinowe, potem jasnoseledynowe w owocnikach dojrzałych. Zarodniki regularnie elipsoidalne, obustronnie zaokrąglone, o średniej wielkości 6,5-10,5 x 2,5-3,5 μm, Q=2,4-3,0(3,2), Qm=2,7, gładkie, wypełnione 1-3 kroplami. Homogeniczne - brak zarodników anormatywnych w ilościach mających znaczenie jako cecha oznaczeniowa.

Przekrój perydium (KR)	Strzępki perydium	Pęcherzykowate komórki perydium

Reakcja barwna strzępek subpellis pod wpływem KOH	Bazydiole oraz brachybazydiole R.villosulus

SIEDLISKO

Rhizopogon villosulus rośnie wyłącznie w lasach iglastych lub mieszanych i jest mikoryzowo związany z Pseudotsuga menziesii. Wymaga nieco żyźniejszych gleb o neutralnym lub co najwyżej lekko kwaśnym pH. Owocniki wyrastają niezbyt głęboko pod powierzchnią gleby. Często w iglastej ściółce, semihypogeicznie lub pod płatami mchu. Najczęściej w bardzo licznych grupach, masowo. Dojrzałe okazy można znaleźć przez większą część roku. Jedynie silne mrozy i brak pokrywy śnieżnej zdecydowanie hamują ich rozwój. Owocniki R. villosulus zlokalizowano zarówno na nizinach jak i w średnich położeniach górskich.

WYSTĘPOWANIE

Rhizopogon villosulus jest typowym, ektomikoryzowym partnerem Pseudotsuga menziesii. Pospolity w Ameryce Północnej. W Europie gatunek bardzo rzadki, podawany z nielicznych stanowisk w Niemczech, Włoszech, Wielkiej Brytanii i Francji. W momencie zlokalizowania pierwszego stanowiska nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku na obszarze Polski. W warunkach polskich można uznać R. villosulus za gatunek umiarkowanie częsty, a miejscami pospolity.

Beskid Zachodni – DG16, Zawoja k. Żywca, Maj 2013
Beskid Śląski – DG03, Bystra k. Bielska-Białej, Czerwiec 2013
Beskid Mały – DF 96, Koziniec k. Wadowic, Wrzesień 2016
Wyżyna  Śląska – DF33, Grodziec k. Będzina, Sierpień 2017
Nizina Śląska – CE 77, Szumirad k. Ozimka, Wrzesień 2017
Wyżyna  Śląska – DF 22, Rogoźnik k. Piekar Śląskich, Grudzień 2018
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF27, Złożeniec k. Smolenia, Sierpień 2021

UWAGI

Barwna reakcja tramy pod wpływem KOH 3%

Rhizopogon villosulus jest bardzo charakterystycznym gatunkiem. Jedynie młode okazy mogą być podobne do R. parksii. Obydwa gatunki charakteryzują się dwuwarstwowym perydium jednak u Rhizopogon parksii brak pęcherzykowatych komórek perydium i strzępek wiciowatych, a gleba nie wykazuje przebarwień pod wpływem KOH na kolory zielono-niebieskie.

Perydium Rhizopogon villosulus reprezentuje typ budowy perydium: Villosulus, jako jedną z kluczowych cech oznaczeniowych rodzaju Rhizopogon (Martin 1996). Pozostałe typy budowy perydium to: Abietis, Roseolus, Luteolus oraz Corsicus.

Komórki perydium	Strzępki wiciowate w perydium R.villosulus